الإعجاز القصصی فی القرآن (کتاب)«الاعجاز القصصی فی القرآن» با نگاهی تازه و جدید به یکی از وجوه اعجاز آمیز قرآن کریم که همانا اعجاز قرآن در بیان داستانها و قصه‌های تاریخی است می‌پردازد. ۱ - معرفی اجمالیاعجاز قصصی قرآن در اخبار و گزارش‌های قرآن از وقایع تاریخی نهفته است و با داستانهای صرف ادبی که آمیخته با خیال و اغلب مبالغه آمیز است متفاوت می‌باشد. قصص قرآنی در پرورش عقول و اذهان آدمیان و نیز تهذیب نفوس ایشان بسیار مؤثر است، ازاین رو بسیاری از دانشمندان و مفسران به شرح و تحلیل آنها پرداخته‌اند. نویسنده در این کتاب ابتدا به معرفی انواع قصه در قرآن پرداخته و تفاوتهای لغوی میان قصه، خبر، نبا و حدیث را یادآور شده و عناصر و اهداف قصه‌های قرآنی را بیان می‌نماید. پس از آن به بیان ویژگی‌های ادبی و اسلوبی قصه‌های قرآنی پرداخته و در ادامه یادآور می‌شود که قصه‌های قرآنی دوگونه‌اند: وقایع و حوادث برخی از قصه‌ها در سوره‌های مختلف پخش شده است، مانند داستان حضرت موسی و حضرت ابراهیم علیهما السلام، در عین حالی که وحدت موضوعی در آنها محفوظ مانده است. اما در برخی دیگر از قصه‌های قرآنی وقایع و حوادث به صورت کامل در یک سوره آمده است، مانند داستان حضرت یوسف علیه السلام. در پایان کتاب هم نویسنده به بررسی اعجاز بلاغی و بیانی قصه‌های قرآنی می‌پردازد و مفهوم اعجاز در قرآن کریم (به صورت عام) و در قصه‌های قرآنی (به صورت ویژه) را یادآور می‌شود. ۲ - ساختار کتابکتاب حاضر مشتمل بر مقدمه‌ای به قلم مؤلف و چهار فصل ذیل و یک خاتمه می‌باشد: مباحث ذیل مقدمه عبارتند از: المدخل: القصة و تطورها العام، تطور القصة فی الآداب العالمیة، فن القصة عند العرب، عناصر القصة و خصائصها، ادب القصة فی القرآن الکریم. [۱]
الإعجاز القصصي في القرآن، ص۱۵.
الفصل الاول: «انواع القصة فی القرآن الکریم: عناصرها و اغراضها» شامل سه مبحث ذیل می‌باشد: اول: انواع القصة فی القرآن الکریم (القصة التاریخیة، القصة الواقعیة، القصة التمثیلیة، القصة الرمزیة)، ثانیا: عناصر القصة فی القرآن الکریم (الاحداث، العنصر الزمنی، العنصر المکانی، الشخصیات، الحوار). ثالثا: اغراض القصص القرآنی. [۲]
الإعجاز القصصي في القرآن، ص۴۱.
الفصل الثانی: «الخصائص اللغویة و الاسلوبیة» دارای یک مقدمه و دو مبحث ذیل است: اولا: الخصائص اللغویة (الحروف و اصواتها، الاعجاز فی بلاغة الجملة فی القصة القرآنیه). ثانیا: الخصائص الاسلوبیة. [۳]
الإعجاز القصصي في القرآن، ص۱۴۶.
الفصل الثالث: «القصة بین الاکمال و التوزیع فی القرآن الکریم» [۴]
الإعجاز القصصي في القرآن، ص۱۹۵.
الفصل الرابع: «الاعجاز البلاغی و البیانی فی القصص القرآن الکریم» مشتمل بر مفهوم الاعجاز فی القرآن، الاعجاز البیانی فی القصص القرآنی در پایان هم منابع و مآخذ کتاب معرفی شده و فهرست مطالب آن درج گردیده است. [۵]
الإعجاز القصصي في القرآن، ص۲۳۹.
۳ - نسخه شناسیکتاب حاضر به قلم دکتر سعید عطیة علی مطاوع، رئیس بخش زبان عبری دانشگاه الازهر و به زبان عربی نگارش یافته و در قطع وزیری با جلد شومیز در ۲۸۶ صفحه برای نخستین بار در سال ۲۰۰۶ م توسط انتشارات «دار الآفاق العربیة» قاهره منتشر شده است. ۴ - پانویس
۵ - منبعنرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |